Hoofdluis voorkomen & behandelen

Elk jaar steekt hoofdluis weer de kop op. Meestal in september, als de scholen weer opengaan. In de zomer komen veel luizeneitjes (neten) uit. Vervolgens verplaatsen de luizen zich via kleding, spullen en vooral via de haren van je kids. En dat is heel vervelend, want hoofdluis kan voor jeuk zorgen. Hoog tijd om te ontdekken hoe je luizen kan herkennen en bestrijden.

Wat is hoofdluis?

De hoofdluis, wetenschappelijk bekend als Pediculus humanus capitis, is een uiterst klein insect dat behoort tot de categorie van dierluizen, ook wel bekend als Phthiraptera. Het is een van de meest herkenbare insecten die parasiteert door zich te voeden met het bloed van mensen en behoort tevens tot een van de meest verspreide soorten. Deze luis wordt beschouwd als een plaaginsect en de medische term voor de aandoening die hij veroorzaakt, staat bekend als pediculosis capitis of pediculose. De hoofdluis houdt zich schuil in het haar van het hoofd, dicht bij de huid, waar hij zich voedt door bloed op te zuigen via een zuigende steeksnuit. 

De geschiedenis van de hoofdluis gaat duizenden jaren terug. De eerste luizen werden ontdekt bij de Oude Egyptenaren en de Vikingen. Ook in de 18e eeuw, toen er veel pruiken werden gedragen, waren er veel luizenbesmettingen. De pruiken zijn inmiddels verdwenen, maar de hoofdluis is gebleven. Het beestje voedt zich met menselijk bloed en heeft daarnaast weinig nodig om zich voort te planten. 

Het verschil tussen luizen en neten

Je zult in dit artikel vaak de twee benamingen luizen en neten tegenkomen. Het is belangrijk om het verschil hierin te begrijpen, vooral als er luizen geconstateerd zijn bij jou of een van de gezinsleden. De behandeling van neten en luizen is namelijk verschillend, dus het is handig om te weten welk plan van aanpak je moet hanteren.

Luizen zijn beweeglijke insecten die direct behandeld moeten worden om de besmetting te stoppen. Neten daarentegen zijn de eitjes van de luizen en kunnen niet zomaar worden gedood met insecticiden. Een neet komt doorgaans tussen de 7 en 10 dagen uit, waarna er een babyluis, ofwel nimf, in het haar leeft. De nimf groeit en vervelt meerdere malen tot het een volwassen staat heeft bereikt, waarna er door middel van het voeden aan bloed voortplanting kan plaatsvinden en er nieuwe neten worden gelegd.

Waaraan kan je hoofdluis en neten herkennen?

Hoofdluis herken je in de eerste plaats aan een kriebelend gevoel op je hoofdhuid. Om zeker te weten dat het om luizen gaat, moet je de hoofdhuid van dichtbij bestuderen. Dat doe je door het haar opzij te doen en te kijken of je luizen ziet. Luizen zijn gemiddeld 3 millimeter groot en herken je aan een groene of bruine kleur.

Waar luizen zijn, zijn ook vaak neten. Neten zijn wat lastiger te zien met het blote oog. Daarom kan je het beste een luizenkam gebruiken. Met de kam ga je vanaf de haarwortel door het haar. Zie je hele kleine witte of gele puntjes? Dat zijn waarschijnlijk neten. Deze zijn ovaal gevormd en zitten om het haar heen.

Zijn luizen gevaarlijk?

Hoewel de hoofdluizen niet gevaarlijk zijn en geen ziekten kunnen overbrengen, veroorzaken ze wel hinderlijke jeuk op de hoofdhuid. Dit is als gevolg van een allergische reactie van de huid op het speeksel van de luizen. Het gevaar zit hem hierin voornamelijk dat het openkrabben van de huid voor secundaire infecties kan zorgen. Goede hygiëne is daarom erg belangrijk. Krab zo min mogelijk en roei de luizen het liefst zo snel mogelijk uit.

Hoe krijg je luizen?

Luizen krijg je door in nauw contact te komen met iemand die luizen heeft. Bij kleine kinderen gebeurt dat sneller dan bij volwassenen. Dat komt omdat kindjes veel samen spelen in groepen op school, de opvang of sportclub. Iedereen zit dicht bij elkaar en de luizen springen gemakkelijk van het ene naar het andere hoofd. Daarnaast wordt speelgoed vaak gedeeld, waardoor hoofdluis nog sneller verspreidt. Dat risico is het grootste bij stoffen speelgoed, zoals knuffels.

Hoe kan je luizen voorkomen?

Wil je de kans op luizen of verspreiding zo veel mogelijk verkleinen? Of ben je op zoek naar middeltjes waar luizen niet tegen kunnen? Houd je dan aan de volgende essentiële tips:

1. Controleer regelmatig
   Controleer het haar van je kinderen regelmatig op luizen en neten.
2. Handel snel
   Mocht je luizen of neten zien, start dan meteen met de behandeling om verspreiding in te perken.
3. Deel geen spullen
   Vermijd het delen van spullen die in contact komen met het haar zo veel mogelijk. Denk hierbij aan een sporthanddoek, muts of haar accessoires van jou of je kind(eren).
4. Was mogelijk besmette spullen
   Was spullen op minimaal 60 graden, zoals knuffels en beddengoed of kleding wanneer je denkt dat ze in aanraking zijn gekomen met iemand die luizen heeft.
5. Haar opsteken
   Heeft je kind lang haar? Bind het dan in een staart, zo komt het haar minder snel in contact met het haar van andere kinderen en voorkom je luizen in haar.
6. Tea tree en lavendel
   Gebruik shampoo of wat druppels essentiële olie, zoals van tea tree of lavendel, in het haar. Hier houden luizen vermoedelijk niet van en blijven daardoor liever op afstand.¹

Hoe kan je hoofdluis behandelen?

Waar kunnen luizen niet tegen? Met de juiste haarverzorging kan je luizen en neten bestrijden. Bij de vraag gaan luizen vanzelf weg? Is het antwoord helaas: nee, luizen gaan niet vanzelf weg. Wanneer je niet start met een behandeling vermenigvuldigen luizen zich alleen maar en wordt de situatie juist erger. Voor luizen en neten is de behandeling verschillend:

• Luizen moet je doden door ze uit het haar te verwijderen en op een stuk keukenrol of papier te pletten. Tegelijk kunnen ze bestreden worden met een luisdodende lotion of shampoo om het proces bij te staan.
• Omdat neten nog geen levende insecten zijn, is het belangrijk deze te verwijderen voordat ze uitkomen. Ook dit doe je het beste met een luizenkam.

Bij deze behandelingsmethodes is het essentieel om gedisciplineerd en grondig te werk te gaan. De luizen en neten zullen niet binnen 1 poging verwijderd zijn, maar je zal een aantal dagen bezig blijven om er zeker van te zijn dat alle luizen en neten verwijderd zijn. Het kan ook zeker helpen om de nodige tools om handen te hebben. Voorbeelden van essentiële anti-luis haarverzorging zijn:

1. Luizenkam
   Een luizenkam mag eigenlijk niet in je anti-luis starterpack huishouden ontbreken. Met deze kam wordt het stukken makkelijker om luizen op te sporen en om ze uit het haar te verwijderen.
2. Anti-luis haarspray
   Een haarspray speciaal ontwikkeld om hoofdluizen en neten te bestrijden, is ook geen overbodige luxe. CarePlus Anti-Luis Behandeling is effectief en bestaat uit de natuurlijke ingrediënten kokosolie en aloë vera.
3. Luisdodende lotion
   Arkopharma luisdodende lotion rekent binnen 10 minuten af met luizen en neten. De ingrediënten zijn allemaal natuurlijk en biologisch afbreekbaar. Wel zo prettig voor je hoofdhuid.
4. Conditioner
   Een conditioner aanbrengen en laten zitten, kan het haar lekker glad maken, zodat de luizenkam hier gemakkelijk doorheen glijdt. Ook de neten glijden gemakkelijker van het haar wanneer er een conditioner is aangebracht.

Het behandelen van luizen zal, wanneer dit goed gebeurt, na 10 dagen positief effect hebben. De luizen zijn dan hopelijk wel uitgeroeid. Tussen 7 en 10 dagen na de eerste behandeldag zul je merken of eventueel achtergebleven neten nog zijn uitgekomen. Het is belangrijk dat deze luizen direct verwijderd worden om te voorkomen dat deze laatste beestjes volwassen worden en zich weer gaan voortplanten.

Het is ook goed om te weten dat er resistentie kan optreden tegen sommige van de traditionele behandelingen voor hoofdluizen. In sommige gevallen kunnen luizen resistent worden tegen de chemicaliën in de shampoos en lotions, waardoor behandeling moeilijker kan zijn. Het is dus extra belangrijk dat de eerste poging grondig en met veel discipline wordt volgehouden, zodat er geen resistentie wordt opgebouwd bij de nieuwe generatie.

Tot slot: maak je niet al te veel zorgen

Schaam je niet als jij of je kinderen toch besmet raken met hoofdluis. Het is volkomen normaal om luizen te krijgen, al helemaal na de schoolvakanties en wanneer je kinderen lekker veel plezier maken samen. Probeer niet te veel preventief met luizen bezig te zijn: als ze komen, dan komen ze. Met bovenstaande tips weet je alles wat je nodig hebt om luizen en neten te verwijderen. Blijft hoofdluis een hardnekkig probleem? Ga dan naar de apotheker of dokter voor extra advies.