Wespensteek: wat te doen en hoe verlicht je de symptomen?

Je kent het vast wel: wanneer het eindelijk warm en zonnig is, kun je genieten van de buitenlucht op je terras, in de tuin, op het strand of in het park. Misschien zelfs wel met een lekkere barbecue of picknick. Maar dan… Insecten! Hoewel de meeste niet zoveel doen, kan er toch een (agressieve) wesp tussen zitten, wat kan leiden tot een pijnlijke wespensteek. Hoe verlicht je de symptomen en wat kan je doen om een wespensteek te voorkomen? Lees snel verder om erachter te komen.

Een wespensteek kan erg venijnig zijn en komt eigenlijk altijd op een onhandig moment. Bijvoorbeeld net als dat gezellige tuindiner is begonnen of wanneer je als grillmaster van de barbecue bent aangewezen. Een wespensteek is pijnlijk, maar goed te behandelen. Let wel op bij een eventuele allergie. 

Hoe ziet een wespensteek eruit?

Auw, je bent gestoken. Wat nu? Allereerst is het belangrijk dat je herkent of je wel degelijk door een wesp bent gestoken, zodat je juist kunt handelen. Een wespensteek heeft de volgende uiterlijke kenmerken:

• Rood puntje van de steek
• Geen angel in de huid
• Een witte, hard aanvoelende plek rond de steek
• Rode huid eromheen

Je kunt een wespensteek nog beter herkennen door de symptomen.

Wat zijn de wespensteek symptomen? 

Door een wespensteek kun je de volgende verschijnselen ervaren:

• Plaatselijke zwelling en roodheid
• Jeuk en huidirritatie
• Plaatselijke pijn

Wat is het verschil tussen een bijensteek en een wespensteek? 

Wanneer je een angel in de huid ziet, ben je waarschijnlijk door een bij gestoken in plaats van een wesp. Heb je het beestje gezien, dan kun je wellicht nog gemakkelijker beoordelen of je door een wesp of een bij gestoken bent. Een bij is een bol en harig beestje dat er vrij schattig en onschuldig uitziet. Bijen hebben ook ‘weerhaken’ aan hun angel, waardoor de angel bij steken vast blijft zitten in de huid. Hierdoor sterft de bij. Een bij zal dus veel minder snel steken en zichzelf alleen bij echt gevaar verdedigen. Dit kan voorkomen wanneer je bijvoorbeeld per ongeluk op een bij staat of het beestje tussen je arm en lichaam klem komt zoals in je oksel.

Een wesp daarentegen heeft een slanke bouw met een dunne taille, vandaar ook het woord ‘wespentaille’. Ook heeft de wesp veel minder haren en is zijn angel glad. Dit maakt dat een wesp meerdere malen in staat is om te steken en zijn angel dan ook echt als wapen gebruikt, bijvoorbeeld wanneer de wesp zich bedreigd voelt tijdens het verorberen van jouw eten.

Wat te doen bij een wespensteek?

Wanneer je gestoken bent, is het belangrijk dat er gecheckt wordt of er geen allergische reactie of andere spoedsituatie opduikt. Lees in de laatste alinea van dit artikel welke situaties snelle actie vereisen en wat je precies moet doen.

Wanneer je met een wespensteek zonder allergische reactie te maken hebt, is er naast de lichte zwelling, irritatie, jeuk en plaatselijke pijn niet veel aan de hand en kun je de volgende stappen ondernemen:

1. Check of er iets kan gaan knellen door de zwelling, bijvoorbeeld een ring of oorbel en doe dit direct af of uit.
2. Was indien mogelijk de plek met water en zeep om eventuele gifresten op de huid af te spoelen.
3. Koel de plaats van de steek met bijvoorbeeld een coldpack of een nat kompres met een wasbaar wattenschijfje of hydrofiele doek om het zwellen tegen te gaan. Je kunt ook een kersenpittenzak in de vriezer leggen en als coldpack gebruiken.

Hoe kan je pijn, zwelling, irritatie en jeuk na een wespensteek verminderen? 

Na het koelen kun je de plek insmeren met een verkoelende en verzachtende zalf of crème, zoals een SOS gel, after bite, de Tuinen calendula balsem, gel van aloë vera of de Tuinen na de beet gel. Hiermee kun je de plek nog extra verkoeling geven en de jeuk of irritatie verlichten.

Hoe kan je een wespensteek voorkomen?  

Voorkomen is altijd nog beter dan genezen, dus het zou fijn zijn om een zomer door te komen zonder wespensteek. Gelukkig is er genoeg wat je zelf kunt doen om wespen weg te houden:

1. Aroma’s
   Probeer kruidnagel in je tuin te verspreiden. Wespen hebben namelijk een hekel aan deze geur. Je kunt ook een aantal sinaasappels of citroenen met ingestoken kruidnagels op de tuintafel leggen wanneer je gaat eten. Het ziet er ook nog eens super fleurig en gezellig uit. Je kunt ook wat kruidnagel in een bakje azijn neerzetten of een aromadiffuser met kruidnagelolie gebruiken.
2. Weerkaatsingen
   Je kunt ook aan de gang met spiegeltjes, zakjes water of aluminiumfolie. Door de reflecties kunnen wespen gedesoriënteerd raken en zo afgeweerd worden.
3. Zoetigheid bedekken
   Wespen komen op zoete geuren af, doordat ze zich normaal voeden met de zoete suikers uit bloemen, honingdauw of vruchten. Op zoetigheid afgaan, zit dus in hun instinct, niet omdat ze graag een mens willen steken. Zet zoetigheid daarom altijd met een deksel op tafel en bedek je glas met zoete drank met een onderzetter of speciaal dekseltje voor bekers.
4. Extra goed oppassen
   Het belangrijkste is goed op te passen en respect voor de insecten te hebben. Ook kun je erop letten wanneer je je glas neerzet of met je armen zwaait dat je niet per ongeluk een wesp hindert. Hierdoor voelen ze zich namelijk bedreigd en kunnen ze je gaan aanvallen. Blijf rustig als er een wesp in de buurt komt. Wacht gewoon tot de wesp weer vanzelf wegvliegt. Als je zwaait of mept, is de kans groter dat je geprikt wordt. Ditzelfde effect veroorzaak je met de elektrische waaiers tegen vliegen op tafel. Pas op wanneer hier een wesp tegenaan vliegt, want dan kan hij snel agressief worden.
5. Planten en bloemen voor insecten
   Wanneer je een grotere tuin hebt of misschien een dak boven je appartement waar je iets kunt planten, kun je erover nadenken om een perkje met planten en bloemen voor insecten aan te brengen. Zo kun je iets terug doen voor de natuur, draag je hopelijk een steentje bij aan de bijenpopulatie en blijven de wespen hopelijk in die omgeving in plaats van bij jouw tuintafel of in huis.

Een mooie bijkomstigheid van wespen voor je tuin is dat ze naast nectar ook kleine insecten zoals bladluis eten. Een perfecte natuurlijke bestrijding, dus je wilt ze ook niet te veel verjagen.

Tot slot: wanneer naar de dokter bij een wespensteek? 

Hoewel een wespensteek naast het vervelende gevoel vaak geen kwaad kan, zijn er een aantal uitzonderingen waarbij je wel in actie moet komen:

• Bij een steek in de mond of keel: bel direct 112. Laat het slachtoffer ondertussen op een ijsblokje zuigen om de zwelling tegen te gaan.
• Bij een allergische reactie: bel direct 112 bij allergische verschijnselen na een wespensteek. Denk daarbij aan hevige benauwdheid, shockverschijnselen of een zwelling in de hals. Heeft het slachtoffer een adrenalinepen (EpiPen) bij zich? En heeft het slachtoffer gezwollen lippen of benauwdheid? Dan kun je hem of haar helpen om die pen toe te dienen. De adrenaline kan door de kleding worden toegediend als deze niet te dik is.
• Begint de plek waar je bent gestoken erg dik te worden? Bel dan de huisarts.