Leeftijd en vruchtbaarheid bij vrouwen en mannen
Denk je erover na om zwanger te worden, nu of in de toekomst? Ben je benieuwd wanneer je het meest vruchtbaar bent of maak je je zorgen of je niet te laat bent? In dit artikel ontdek je hoe vruchtbaarheid verandert naarmate je ouder wordt, zowel bij vrouwen als mannen. We bespreken op welke leeftijd je het meest vruchtbaar bent, wat er gebeurt in je lichaam en wanneer het verstandig is om advies in te winnen.
Vrouwelijke vruchtbaarheid en leeftijd
Ben je nu of in de toekomst van plan om zwanger te worden? Dan is het goed om te begrijpen hoe je vruchtbaarheid verandert met de jaren. Helaas geldt: hoe ouder je wordt, hoe meer je vruchtbaarheid afneemt.1,2
Laten we bekijken wanneer die afname begint, hoe dat proces verloopt en wat dit betekent voor je kans op zwangerschap.
Wanneer is een vrouw het meest vruchtbaar?
Een meisje wordt geboren met ongeveer 1 tot 2 miljoen eicellen (oöcyten). Naverloop van tijd worden er niet meer eicellen geproduceerd.3
Rond de puberteit (ongeveer 11 jaar) zijn er nog zo’n 300.000 tot 500.000 eicellen over.2-4 Van die enorme hoeveelheid worden er in totaal maar zo’n 400 tot 500 daadwerkelijk vrijgegeven tijdens de vruchtbare jaren van een vrouw. Bij elke cyclus één eicel.1,3
Je vruchtbare piek ligt meestal tussen je late tienerjaren en je late twintiger jaren.5
Hoe verandert de vrouwelijke vruchtbaarheid?
Met de jaren neemt het aantal eicellen af.2 Rond je 37e zijn er nog zo’n 25.000 over. Dat aantal daalt verder tot ongeveer 1.000 bij de menopauze.2,3,6 Gemiddeld vindt de menopauze plaats tussen 45 en 55 jaar.7
Wat betekent dit concreet? Volgens het National Institute for Health and Care Excellence (NICE) zijn dit je kansen om binnen een jaar zwanger te raken:8
- Leeftijd 19 tot 26: 92%
- Leeftijd 27 tot 29: 87%
- Leeftijd 30 tot 34: 86%
- Leeftijd 35 tot 39: 82%
Na de menopauze is het heel zeldzaam om op natuurlijke wijze zwanger te worden.7
Mannelijke vruchtbaarheid en leeftijd
Hoe zit het met mannen? Ook zij krijgen te maken met een afname van hun vruchtbaarheid.
Mannen worden niet geboren met spermacellen. De aanmaak ervan begint pas vanaf de puberteit, meestal rond het 12e levensjaar. De productie vindt dagelijks plaats.1,4,6,10
Naarmate mannen ouder worden, daalt hun testosteronniveau geleidelijk. Dit kan invloed hebben op de kwaliteit en hoeveelheid van het sperma.
Uit onderzoek blijkt dat de kwaliteit van het sperma vanaf ongeveer 35 jaar begint af te nemen.1 Dit kan zich uiten in minder volume, verminderde beweeglijkheid, vaker afwijkende vormen en een toename van DNA-schade.1,6 Na het 40e levensjaar neemt het risico op DNA-afwijkingen in sperma toe.1,6
Hoewel mannen op latere leeftijd nog steeds kinderen kunnen verwekken, kan het langer duren en neemt het risico op complicaties licht toe.11
Vrouwelijke vruchtbaarheid per decennium
De vruchtbaarheid van vrouwen neemt in de loop der jaren geleidelijk af. Deze afname verloopt niet abrupt, maar wordt rond het 37e levensjaar duidelijk merkbaarder.2,6
Tussen je 35e en 39e is er nog altijd gemiddeld 82% kans om binnen een jaar zwanger te raken.8 Ondanks de dalende vruchtbaarheid is het voor vrouwen nog steeds mogelijk om in de veertig zwanger te worden, zolang de overgang nog niet is ingezet.11
Bekijk ook het artikel met praktische tips om de kans op zwangerschap te vergroten.
De invloed van leeftijd op de conceptie
Ouder worden kan ervoor zorgen dat het langer duurt om zwanger te raken.10 Maar er zijn meer zaken om rekening mee te houden.
Zoals eerder genoemd daalt niet alleen het aantal eicellen, ook de kwaliteit gaat achteruit. Dit kan het risico op een miskraam of complicaties vergroten.1,5
Ook neemt de kans op zwangerschapsproblemen toe naarmate je ouder wordt, zoals hoge bloeddruk, zwangerschapsdiabetes, pre-eclampsie, of een vroeggeboorte.2,5,12
Voor mannen geldt iets soortgelijks: ouder sperma kan meer chromosomale afwijkingen bevatten, wat risico’s kan geven voor de baby.13,14
Maak je je zorgen? Neem contact op met een arts voor persoonlijk advies of vruchtbaarheidsonderzoek.
Tot slot: vruchtbaarheid en leeftijd in perspectief
Als het over vruchtbaarheid gaat, telt leeftijd mee. Maar ieder traject is uniek. Gelukkig is er hoop en ruimte, zeker als je weet wat je kunt verwachten. Met de juiste kennis, gezonde gewoontes en eventueel professionele begeleiding vergroot je je kans op een gezonde zwangerschap en baby. Wil je verder lezen? Bekijk dan onze artikelen over vruchtbaarheid, zwanger worden en alles wat daarbij komt kijken. Boordevol tips, inzichten en ondersteuning.
Disclaimer: de informatie in dit artikel is bedoeld ter informatie en vervangt geen medisch advies. Raadpleeg altijd een arts of specialist voor persoonlijk advies. In dit artikel worden mogelijk producten genoemd die via Holland & Barrett verkrijgbaar zijn.
- Sharma R, et al. Lifestyle factors and reproductive health: taking control of your fertility. Reprod Biol Endocrinol. 2013;11:66. https://doi.org/10.1186/1477-7827-11-66
- Owen A, et al. Age-related fertility decline. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2024. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK576440/
- Woodruff, T. K. (2008). Making eggs: is it now or later? Nature Medicine, 14(11), 1190–1191. https://doi.org/10.1038/nm1108-1190
- Tang, C., Gondal, A. Z., & Damian, M. (2023, July 31). Delayed puberty. StatPearls - NCBI Bookshelf. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK544322/
- Owen, A., Carlson, K., & Sparzak, P. B. (2024, February 2). Age-Related fertility decline. StatPearls - NCBI Bookshelf. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK576440/
- British Fertility Society. At what age does fertility begin to decrease? https://www.britishfertilitysociety.org.uk/fei/at-what-age-does-fertility-begin-to-decrease/
- Grant, M. D., Marbella, A., Wang, A. T., Pines, E., Hoag, J., Bonnell, C., Ziegler, K. M., & Aronson, N. (2015, March 1). Menopausal Symptoms: Comparative effectiveness of therapies. NCBI Bookshelf. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK285463/
- NICE. Fertility problems: Assessment and treatment. https://www.nice.org.uk/guidance/cg156/chapter/figures-and-tables-to-support-chances-of-conception-and-embryo-quality-recommendations
- The American College of Obstetricians and Gynecologists Committee on Gynecologic Practice. Female Age-Related Fertility Decline: Committee opinion, Number 589; March 2014, Reaffirmed 2020. https://www.acog.org/clinical/clinical-guidance/committee-opinion/articles/2014/03/female-age-related-fertility-decline
- Suede SH, et al. Histology, spermatogenesis. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2024. Available from: http://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK553142/
- Tommy’s. How age affects fertility https://www.tommys.org/pregnancy-information/planning-a-pregnancy/fertility-and-causes-of-infertility/how-age-affects-fertility
- Shirasuna K, et al. Effect of aging on the female reproductive function. Contracept Reprod Med. 2017;2:23. https://doi.org/10.1186/s40834-017-0050-9
- Bray I, et al. Advanced paternal age: How old is too old? J Epidemiol Community Health. 2006;60(10):851–3. https://doi.org/10.1136/jech.2005.045179
- Jimbo M, et al. Fertility in the aging male: A systematic review. Fertil Steril. 2022;118(6):1022–34. https://doi.org/10.1016/j.fertnstert.2022.10.035
