Zijn er nadelen van probiotica? Dit moet je weten
Probiotica zijn de afgelopen jaren enorm populair geworden. Toch zijn er, net als bij andere supplementen, aandachtspunten waar je rekening mee moet houden. In dit artikel bespreken we wat probiotica precies zijn, waarvoor ze worden gebruikt, welke bijwerkingen kunnen optreden en hoe je ze veilig kunt gebruiken. Daarnaast kijken we naar specifieke situaties waarin probiotica minder geschikt zijn.
Wat zijn probiotica?
Probiotica zijn levende micro-organismen, zoals bacteriën en gisten.1 Deze bacteriën komen van nature voor in gefermenteerde voedingsmiddelen zoals yoghurt, kefir, zuurkool en kombucha.2 Daarnaast zijn ze beschikbaar in supplementvorm, vaak in capsules, poeders of druppels.3
Zijn er bijwerkingen van probiotica?
Hoewel probiotica over het algemeen als veilig worden beschouwd, kunnen er bijwerkingen optreden, vooral in de beginfase van gebruik.28 Veelvoorkomende klachten zijn een opgeblazen gevoel, winderigheid, buikkrampen en in sommige gevallen diarree of juist obstipatie. Deze bijwerkingen zijn doorgaans mild en verdwijnen vaak binnen een paar dagen tot een week.
Voor mensen met een verzwakt immuunsysteem, zoals patiënten met HIV, mensen die chemotherapie ondergaan of personen die recent een orgaantransplantatie hebben gehad, is er een klein risico dat de bacteriën in probiotica infecties veroorzaken. Deze groepen wordt aangeraden om probiotica alleen onder medisch toezicht te gebruiken.28
Te veel probiotica, kan dat?
Hoewel probioticagebruik relatief veilig is, kan overmatig gebruik leiden tot ongewenste effecten. Bij een te hoge dosering kun je last krijgen van spijsverteringsklachten. Dit komt doordat je darmen mogelijk overbelast raken met een teveel aan bacteriën.
Het is daarom verstandig om niet meer te nemen dan de aanbevolen dosering. Bij twijfel kun je beter een arts of voedingsdeskundige raadplegen, vooral als je van plan bent probiotica langdurig te gebruiken.
Is probiotica gevaarlijk?
Het meeste onderzoek naar probiotica geeft aan dat het veilig is om te gebruiken voor een groot deel van de mensen (met uitzondering van ernstig zieke mensen of met problemen rondom het immuunsysteem).29,30 Om probiotica veilig te gebruiken, is het belangrijk om een product te kiezen dat past bij jouw specifieke behoeften. Verschillende stammen hebben verschillende effecten op het lichaam.
Begin met een lage dosering, vooral als je voor het eerst probiotica gebruikt. Dit geeft je lichaam de tijd om te wennen en vermindert de kans op bijwerkingen. Bouw de dosering geleidelijk op en houd je aan de aanbevolen hoeveelheid die op de verpakking staat.
Bij de meeste probiotica wordt aangeraden om ze op een lege maag in te nemen, bijvoorbeeld ’s ochtends of vlak voor het slapengaan.31 Lees altijd de instructies op de verpakking voor specifieke aanbevelingen. Sommige probiotica moeten in de koelkast worden bewaard om hun effectiviteit te behouden, dus check ook de bewaarvoorschriften.
Probiotica tijdens zwangerschap en borstvoeding
Er is beperkt onderzoek beschikbaar over het gebruik van probiotica tijdens zwangerschap en borstvoeding. Hoewel de meeste probiotica als veilig worden beschouwd, is voorzichtigheid geboden. Het wordt aanbevolen om altijd een voedingsdeskundige of arts te raadplegen voordat je probiotica in deze levensfases gebruikt.
Interacties met medicijnen
Probiotica kunnen invloed hebben op de werking van bepaalde medicijnen.32 Vooral bij antibiotica is het belangrijk om voorzichtig te zijn. Antibiotica doden bacteriën in je lichaam, ook de bacteriën in probiotica. Om dit te voorkomen, kun je probiotica het beste 2 uur voor of na je antibiotica innemen.16 Als je andere medicatie gebruikt, is het verstandig om vooraf je arts of apotheker te raadplegen.
Tot slot: probiotica kan een waardevolle aanvulling zijn
Het gebruik van probiotica is niet voor iedereen geschikt. Mensen met een ernstige ziekte of een complex immuunsysteemprobleem moeten extra voorzichtig zijn. Daarnaast is het belangrijk om zorgvuldig een passend product te kiezen en dit op een veilige manier te gebruiken. Begin met een lage dosering, houd eventuele bijwerkingen in de gaten en overleg bij twijfel met een voedingsdeskundige of arts.
- Williams, N. T. (2010). Probiotics. American Journal of Health-System Pharmacy, 67(6), 449-458. https://academic.oup.com/ajhp/article-abstract/67/6/449/5130018
- Vargas, B. K., Fabricio, M. F., & Ayub, M. A. Z. (2021). Health effects and probiotic and prebiotic potential of Kombucha: A bibliometric and systematic review. Food Bioscience, 44, 101332. https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S2212429221004570
- Khalesi, S., Bellissimo, N., Vandelanotte, C., Williams, S., Stanley, D., & Irwin, C. (2019). A review of probiotic supplementation in healthy adults: helpful or hype?. European journal of clinical nutrition, 73(1), 24-37. https://www.nature.com/articles/s41430-018-0135-9
- Butel, M. J. (2014). Probiotics, gut microbiota and health. Médecine et maladies infectieuses, 44(1), 1-8. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0399077X13003077
- Rostagno, M. H. (2020). Effects of heat stress on the gut health of poultry. Journal of animal science, 98(4), skaa090. https://academic.oup.com/jas/article-abstract/98/4/skaa090/5811133
- Foster, J. A., Rinaman, L., & Cryan, J. F. (2017). Stress & the gut-brain axis: regulation by the microbiome. Neurobiology of stress, 7, 124-136. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S2352289516300509
- Scott, K. P., Gratz, S. W., Sheridan, P. O., Flint, H. J., & Duncan, S. H. (2013). The influence of diet on the gut microbiota. Pharmacological research, 69(1), 52-60. https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S1043661812002071
- Lange, K., Buerger, M., Stallmach, A., & Bruns, T. (2016). Effects of antibiotics on gut microbiota. Digestive Diseases, 34(3), 260-268. https://karger.com/ddi/article-abstract/34/3/260/94880/Effects-of-Antibiotics-on-Gut-Microbiota
- Gunec, C. B. (2022). The role of intestinal flora in the immune system. Microenviron Microecol Res, 4(3), 14. https://www.tmrjournals.com/public/articlePDF/20220919/2edd2f43578bbdadbadaa3b5c051b9e7.pdf
- Purchiaroni, F., Tortora, A., Gabrielli, M., Bertucci, F., Gigante, G., Ianiro, G., ... & Gasbarrini, A. (2013). The role of intestinal microbiota and the immune system. European Review for Medical & Pharmacological Sciences, 17(3). https://www.europeanreview.org/wp/wp-content/uploads/323-333.pdf
- Tao, H., Wang, C. R., Guo, J. C., & Guo, M. (2020). Research progress on the relationship between intestinal flora and mental and psychological diseases. Advances in Microbiology, 10(06), 295. https://www.scirp.org/html/2-2271503_101220.htm
- Thakur, A. K., Shakya, A., Husain, G. M., Emerald, M., & Kumar, V. (2014). Gut-microbiota and mental health: current and future perspectives. J Pharmacol Clin Toxicol, 2(1), 1016. https://www.researchgate.net/profile/Dr-Ajit-Thakur/publication/260425062_Gut-microbiota_and_mental_health_Current_and_future_perspectives/links/00b7d53134a2bcb221000000/Gut-microbiota-and-mental-health-Current-and-future-perspectives.pdf
- Tuohy, K. M., Probert, H. M., Smejkal, C. W., & Gibson, G. R. (2003). Using probiotics and prebiotics to improve gut health. Drug discovery today, 8(15), 692-700. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1359644603027466
- Collado, M. C., Isolauri, E., Salminen, S., & Sanz, Y. (2009). The impact of probiotic on gut health. Current drug metabolism, 10(1), 68-78. https://www.ingentaconnect.com/content/ben/cdm/2009/00000010/00000001/art00008
- Gareau, M. G., Sherman, P. M., & Walker, W. A. (2010). Probiotics and the gut microbiota in intestinal health and disease. Nature reviews Gastroenterology & hepatology, 7(9), 503-514. https://www.nature.com/articles/nrgastro.2010.117
- Boyanova, L., & Mitov, I. (2012). Coadministration of probiotics with antibiotics: why, when and for how long?. Expert review of anti-infective therapy, 10(4), 407-409. https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1586/eri.12.24
- Madsen, K. (2006). Probiotics and the immune response. Journal of clinical gastroenterology, 40(3), 232-234. https://journals.lww.com/jcge/abstract/2006/03000/probiotics_and_the_immune_response.14.aspx
- Blum, S., Haller, D., Pfeifer, A., & Schiffrin, E. J. (2002). Probiotics and immune response. Clinical reviews in allergy & immunology, 22, 287-309. https://link.springer.com/article/10.1007/s12016-002-0013-y
- Kang, E. J., Kim, S. Y., Hwang, I. H., & Ji, Y. J. (2013). The effect of probiotics on prevention of common cold: a meta-analysis of randomized controlled trial studies. Korean journal of family medicine, 34(1), 2. https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC3560336/
- Rerksuppaphol, S., & Rerksuppaphol, L. (2012). Randomized controlled trial of probiotics to reduce common cold in schoolchildren. Pediatrics International, 54(5), 682-687. https://onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1111/j.1442-200X.2012.03647.x
- Leyer, G. J., Li, S., Mubasher, M. E., Reifer, C., & Ouwehand, A. C. (2009). Probiotic effects on cold and influenza-like symptom incidence and duration in children. Pediatrics, 124(2), e172-e179. https://publications.aap.org/pediatrics/article-abstract/124/2/e172/72392/Probiotic-Effects-on-Cold-and-Influenza-Like
- Didari, T., Mozaffari, S., Nikfar, S., & Abdollahi, M. (2015). Effectiveness of probiotics in irritable bowel syndrome: Updated systematic review with meta-analysis. World journal of gastroenterology: WJG, 21(10), 3072. https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC4356930/
- Moayyedi, P., Ford, A. C., Talley, N. J., Cremonini, F., Foxx-Orenstein, A. E., Brandt, L. J., & Quigley, E. M. (2010). The efficacy of probiotics in the treatment of irritable bowel syndrome: a systematic review. Gut, 59(3), 325-332. https://gut.bmj.com/content/59/3/325.short
- Kim, J. M., & Park, Y. J. (2017). Probiotics in the prevention and treatment of postmenopausal vaginal infections. Journal of Menopausal Medicine, 23(3), 139-145. https://synapse.koreamed.org/articles/1092781
- Reid, G., & Bruce, A. W. (2003). Urogenital infections in women: can probiotics help?. Postgraduate Medical Journal, 79(934), 428-432. https://academic.oup.com/pmj/article/79/934/428/7045796#google_vignette
- Borges, S., Silva, J., & Teixeira, P. (2014). The role of lactobacilli and probiotics in maintaining vaginal health. Archives of gynecology and obstetrics, 289(3), 479-489. https://link.springer.com/article/10.1007/s00404-013-3064-9?uid={uid}
- Roudsari, M. R., Karimi, R., Sohrabvandi, S., & Mortazavian, A. M. (2015). Health effects of probiotics on the skin. Critical reviews in food science and nutrition, 55(9), 1219-1240. https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/10408398.2012.680078
- Boyle, R. J., Robins-Browne, R. M., & Tang, M. L. (2006). Probiotic use in clinical practice: what are the risks?. The American journal of clinical nutrition, 83(6), 1256-1264. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S000291652329454X
- Snydman, D. R. (2008). The safety of probiotics. Clinical infectious diseases, 46(Supplement_2), S104-S111. https://academic.oup.com/cid/article-abstract/46/Supplement_2/S104/276784
- Didari, T., Solki, S., Mozaffari, S., Nikfar, S., & Abdollahi, M. (2014). A systematic review of the safety of probiotics. Expert opinion on drug safety, 13(2), 227-239. https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1517/14740338.2014.872627
- Tompkins, T. A., Mainville, I., & Arcand, Y. (2011). The impact of meals on a probiotic during transit through a model of the human upper gastrointestinal tract. Beneficial microbes, 2(4), 295-304. https://brill.com/view/journals/bm/2/4/article-p295_5.xml
- Purdel, C., Ungurianu, A., Adam-Dima, I., & Margină, D. (2023). Exploring the potential impact of probiotic use on drug metabolism and efficacy. Biomedicine & Pharmacotherapy, 161, 114468. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0753332223002561
