Wat je beter niet kunt eten tijdens de borstvoeding: tips voor moeders
We hebben allemaal gehoord over wat je wel en niet mag eten tijdens de zwangerschap, maar hoe zit het eigenlijk met borstvoeding? Mag je weer genieten van zachte kaas, een goed glas wijn of sushi? Of zijn er nog steeds voedingsmiddelen waar je beter voorzichtig mee kunt zijn? Borstvoeding is een bijzondere periode waarin jouw voeding direct invloed heeft op je baby. Je moedermelk levert niet alleen voedingsstoffen, maar ook afweerstoffen die je kleintje helpen om zich gezond te ontwikkelen.1,2 Daarom is het goed om stil te staan bij wat je eet en bij wat je beter even laat staan.
In dit artikel lees je welke voedingsmiddelen je tijdens de borstvoedingsperiode liever vermijdt. Je krijgt ook praktische tips om voedzaam en lekker te blijven eten terwijl je voor je baby zorgt.
Wat kun je het beste eten als je borstvoeding geeft?
Hoewel je blij zult zijn om te weten dat je niet dezelfde strikte regels hoeft te volgen als tijdens de zwangerschap, is een evenwichtig en voedzaam eetpatroon nog steeds essentieel tijdens het geven van borstvoeding. Het helpt je gezond te blijven en zorgt ervoor dat je baby alle voedingsstoffen binnenkrijgt die nodig zijn voor zijn ontwikkeling.3
Gevarieerde voeding kan er ook voor zorgen dat je baby later minder kieskeurig is.4
Voedingsessentials voor nieuwe moeders
Vraag je je af of je tijdens de borstvoeding een speciaal dieet moet volgen? Niet nodig. Probeer gewoon een uitgebalanceerde mix van de volgende voedingsgroepen:3,5
- Veel verschillende soorten fruit en groenten.
- Eiwitrijk voedsel, zoals vlees, vis, eieren, bonen en peulvruchten.
- Volle granen, waaronder volkorenbrood, volkoren pasta, haver en zilvervliesrijst.
- Gezonde vetten, waaronder noten, olijfolie en vis.
- Zuivelproducten die calcium en andere voedingsstoffen bevatten.
Meer over gewichtsverlies
Moeders die borstvoeding geven, verbranden meer calorieën, tot 500 kcal meer per dag dan voor de zwangerschap, afhankelijk van je huidige body mass index, leeftijd en activiteitenniveau.8,9
Het kan bij sommige vrouwen bijdragen aan gewichtsverlies, al verschilt dit per persoon.10
Het wordt afgeraden om bewust minder te gaan eten. Je lichaam heeft juist voldoende voedingsstoffen nodig om jezelf én je baby goed te ondersteunen.
Voedingsmiddelen die je moet vermijden als je borstvoeding geeft
Over het algemeen zijn er niet veel voedingsmiddelen die je moet vermijden als je borstvoeding geeft en moet je gewoon streven naar een gezonde, evenwichtige voeding.10
Het is een goed idee om op te letten met het eten van te veel vis met een hoog kwikgehalte, zoals zwaardvis, marlijn en vette vis (bijvoorbeeld tonijn, zalm, makreel en sardines) te beperken tot 1 portie per week.11
Cafeïne en borstvoeding
Sommige vrouwen kiezen ervoor om cafeïne tijdens de borstvoeding te beperken of te vermijden.11 Een matige cafeïneconsumptie tot 200 mg per dag. Oftewel niet meer dan 2 kopjes koffie. Wordt over het algemeen als veilig beschouwd.
Overmatige cafeïneconsumptie van de moeder kan bij sommige baby's nervositeit, slaapstoornissen of nervositeit veroorzaken. Dit is wel het laatste wat een nieuwe moeder wil.8,11
Vergeet niet dat koffie niet de enige cafeïnebron is. Er zijn ook een aantal andere bronnen van cafeïne, zoals thee, chocolade, energiedrankjes en bepaalde medicijnen.11
Als je ervoor kiest om cafeïne te gebruiken, probeer je dan te beperken tot maximaal 200 mg cafeïne per dag. Hier zijn enkele veelgebruikte dranken en voedingsmiddelen die cafeïne bevatten:11,18
- 1 kopje oploskoffie (125ml) = ongeveer 60 mg
- 1 beker filterkoffie (250ml) = ongeveer 120 mg
- 1 beker zwarte thee (250ml) = ongeveer 60 mg
- 1 beker groene thee (250ml) = ongeveer 40 mg
- 1 blikje energiedrank (250 ml) = ongeveer 80 mg
- 1 blikje cola light (200ml) = ongeveer 20 mg
- 2 blokjes pure chocolade (14 gram) = ongeveer 7 mg
Pasgeborenen in de eerste paar dagen en premature baby's zijn extra gevoelig voor cafeïne, dus in deze gevallen kun je je inname beter nog verder beperken.11
Als je je cafeïne-inname wilt beperken. Drink je liever iets zonder cafeïne? Kies dan voor een cafeïnevrije thee of koffievervanger. Let op bij kruidenthee met venkel, kaneel of anijs. Deze kunnen plantengifstoffen bevatten. Tijdens het geven van borstvoeding kun je deze thee daarom beter vermijden.
Alcohol en borstvoeding
Volgens het advies van de Gezondheidsraad is het veiliger om geen alcohol te drinken als je borstvoeding geeft, omdat alcohol overgaat in de moedermelk. Overleg altijd met je arts als je niet zeker weet wat het beste is voor jou en je baby.11
Een eenheid alcohol is ongeveer hetzelfde als:11
- Een klein glas (125 ml) wijn.
- Een shotje gedistilleerde drank (25 ml).
- Een glas bier.
Wil je meer weten? Bekijk dan ons laatste artikel over alcohol en borstvoeding.
Voeding en allergieën tijdens borstvoeding
Het is normaal dat je je afvraagt welke invloed je eetpatroon heeft op je kleintje als je borstvoeding probeert te combineren met dieetwensen en -beperkingen. Of je nu een plantaardige levensstijl volgt of te maken hebt met voedselallergieën, als je op de hoogte blijft en ondersteuning krijgt, voel je je zelfverzekerd tijdens de borstvoedingsperiode.
Vegetarische en veganistische diëten
Als je vegetariër of veganist bent en borstvoeding geeft, is het belangrijk om extra aandacht te besteden aan je voedingspatroon. Zo is het bijvoorbeeld essentieel om voldoende vitamine B12 binnen te krijgen. Omdat vitamine B12 goes is voor het zenuwstelsel.8
Volg bij voorkeur de adviezen van de Schijf van Vijf om ervoor te zorgen dat je alle belangrijke voedingsstoffen binnenkrijgt. Als je niet genoeg binnenkrijgt uit voeding alleen, kunnen supplementen een waardevolle aanvulling zijn.
Zuivelvrije opties
Hoewel het zich meestal pas later ontwikkelt, kan koemelkeiwitallergie soms voorkomen tijdens het geven van borstvoeding.11 Je baby kan last krijgen van huidreacties, zwelling rond de lippen of het gezicht en buikpijn.13
Na het vaststellen van een koemelkeiwitallergie door een arts. Kun je in overleg met een professional kiezen voor plantaardige alternatieven.13 Zoals dranken op basis van amandel, haver, soja of andere plantaardige melk. Ook zijn er diverse zuivelvrije chocolades verkrijgbaar voor wie zin heeft in een traktatie zonder melkbestanddelen.
Soms worden sommige baby's lactose-intolerant na ziekte, wat betekent dat ze moeite hebben met het verteren van lactose, de natuurlijke suiker in melk.11,14 In deze gevallen kun je symptomen opmerken als diarree, rommelende buik of overgeven.12 Het is belangrijk om te weten dat dit niet hetzelfde is als een allergie en dat het slechts tijdelijk kan zijn.11 Als je je zorgen maakt over intoleranties, praat dan met je huisarts.11,14
Allergeenvriendelijke voedingsmiddelen
Als je een voedselallergie hebt, ben je waarschijnlijk gewend om bepaalde producten te vermijden en te vervangen. Tijdens het geven van borstvoeding is het extra belangrijk om goed in de gaten te houden dat je voldoende voedingsstoffen binnenkrijgt.
Heb je zelf geen allergie, dan is er in elk geval geen reden om producten zoals noten, eieren en melkproducten te vermijden zolang je borstvoeding geeft.15 Voor het introduceren van allergenen bij baby’s via vaste voeding gelden aparte adviezen vanaf 4 tot 6 maanden.
Essentiële supplementen voor moeders die borstvoeding geven
Tijdens de borstvoedingsperiode is het belangrijk om extra aandacht te besteden aan je voeding. Het algemene advies is om gevarieerd te eten volgens de Schijf van Vijf, zodat je voldoende vitamines en mineralen binnenkrijgt.
Denk je dat je van bepaalde voedingsstoffen te weinig binnen krijgt. Dan kun je kiezen voor een supplement. Je baby haalt voedingsstoffen uit jouw moedermelk, waardoor je eigen behoefte aan bepaalde stoffen tijdelijk hoger kan zijn.17 Jodium zit onder andere in zuivelproducten, eieren en zeevruchten. Choline vind je in zuivel, eieren, vlees, bepaalde soorten zeevruchten en in peulvruchten zoals bonen, erwten en linzen.7
Lukt het niet om alles via voeding binnen te krijgen? Dan kun je kiezen voor een supplement ter aanvulling. Bekijk eventueel onze 10 beste borstvoedingssupplementen.
Tot slot: kleine aanpassingen, groot verschil
Tijdens de borstvoeding hoef je gelukkig niet terug naar het strenge voedingspatroon van de zwangerschap, maar het blijft belangrijk om bewust te eten. Wat je eet heeft invloed op je eigen herstel én op de voeding die je baby via de moedermelk binnenkrijgt. De meeste voedingsmiddelen kun je gewoon blijven eten, zolang je kiest voor balans, variatie en aandacht voor je eigen behoeften.
Let op met alcohol, cafeïne, bepaalde vissoorten en (borstvoedings)thee met venkel, kaneel of anijs, vanwege plantengifstoffen die via moedermelk bij je baby kunnen komen. Wees alert op signalen van je baby bij mogelijke allergieën. Vertrouw op je gevoel, blijf goed voor jezelf zorgen en vraag gerust advies aan een arts of voedingsdeskundige als je twijfelt.19
Disclaimer: het advies in dit artikel is alleen ter informatie en mag niet in de plaats komen van medische zorg. Neem contact op met je huisarts of zorgverlener voordat je supplementen, behandelingen of remedies probeert. Voedingssupplementen mogen niet worden gebruikt ter vervanging van een gevarieerde en evenwichtige voeding en een gezonde levensstijl.
- Gezondheidsraad. (2024). Voedingsnormen voor vitamines en mineralen voor lacterende vrouwen (Publicatienr. 2024/16). https://www.gezondheidsraad.nl/binaries/gezondheidsraad/documenten/adviezen/2024/12/03/advies-voedingsnormen-voor-vitamines-en-mineralen-voor-lacterende-vrouwen/16_Voedingsnormen-voor-vitamines-en-mineralen-voor-lacterende-vrouwen_advies.pdf
- Pérez-Escamilla R, et al. Breastfeeding: Crucially important, but increasingly challenged in a market-driven world. Lancet. 2023;401(10375):472–85. https://doi.org/10.1016/S0140-6736(22)01932-8
- Marangoni, F., Cetin, I., Verduci, E., Canzone, G., Giovannini, M., Scollo, P., ... & Poli, A. (2016). Maternal diet and nutrient requirements in pregnancy and breastfeeding. An Italian consensus document. Nutrients, 8(10), 629. https://www.mdpi.com/2072-6643/8/10/629
- Menella JA, et al. Learning to like vegetables during breastfeeding: A randomized clinical trial of lactating mothers and infants. Am J Clin Nutr. 2017;106(1):67–76. https://doi.org/10.3945/ajcn.116.143982
- Carretero-Krug, A., Montero-Bravo, A., Morais-Moreno, C., Puga, A. M., Samaniego-Vaesken, M. D. L., Partearroyo, T., & Varela-Moreiras, G. (2024). Nutritional status of breastfeeding mothers and impact of diet and dietary supplementation: a narrative review. Nutrients, 16(2), 301. https://www.mdpi.com/2072-6643/16/2/301
- Ryan RA, et al. Use of galactagogues to increase milk production among breastfeeding mothers in the United States: A descriptive study. J Acad Nutr Diet. 2023;123(9):1329–39. https://doi.org/10.1016/j.jand.2023.05.019
- Kim SY, Yi DY. Components of human breast milk: From macronutrient to microbiome and microRNA. Clin Exp Pediatr. 2020;63(8):301–9. https://doi.org/10.3345/cep.2020.00059
- Aaltonen, J., Ojala, T., Laitinen, K., Poussa, T., Ozanne, S., & Isolauri, E. (2011). Impact of maternal diet during pregnancy and breastfeeding on infant metabolic programming: a prospective randomized controlled study. European journal of clinical nutrition, 65(1), 10-19. https://www.nature.com/articles/ejcn2010225
- Segura, S. A., Ansótegui, J. A., & Díaz-Gómez, N. M. (2016). The importance of maternal nutrition during breastfeeding: Do breastfeeding mothers need nutritional supplements?. Anales de Pediatría (English Edition), 84(6), 347-e1. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S2341287916300643
- Kent, J. C. (2007). How breastfeeding works. Journal of midwifery & women's health, 52(6), 564-570. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S152695230700164X
- Karcz, K., Lehman, I., & Królak-Olejnik, B. (2020). Foods to avoid while breastfeeding? Experiences and opinions of polish mothers and healthcare providers. Nutrients, 12(6), 1644. https://www.mdpi.com/2072-6643/12/6/1644
- Haastrup MB, et al. Alcohol and breastfeeding. Basic Clin Pharmacol Toxicol. 2013;114(2):168–73. https://doi.org/10.1111/bcpt.12149
- De Greef, E., Hauser, B., Devreker, T., Veereman-Wauters, G., & Vandenplas, Y. (2012). Diagnosis and management of cow’s milk protein allergy in infants. World Journal of Pediatrics, 8, 19-24. https://link.springer.com/article/10.1007/s12519-012-0332-x
- Jeong, G., Park, S. W., Lee, Y. K., Ko, S. Y., & Shin, S. M. (2017). Maternal food restrictions during breastfeeding. Korean journal of pediatrics, 60(3), 70. https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC5383635/
- Schocker F, Jappe U. Breastfeeding: Maternally transferred allergens in breast milk: Protective or sensitizing? Mol Nutr Food Res. 2022;66(15):e2200066. https://doi.org/10.1002/mnfr.202200066
- Segura, S. A., Ansótegui, J. A., & Díaz-Gómez, N. M. (2016). The importance of maternal nutrition during breastfeeding: Do breastfeeding mothers need nutritional supplements?. Anales de Pediatría (English Edition), 84(6), 347-e1. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S2341287916300643
- Azizi, F., & Smyth, P. (2009). Breastfeeding and maternal and infant iodine nutrition. Clinical endocrinology, 70(5), 803-809. https://onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1111/j.1365-2265.2008.03442.x
- Voedingscentrum. (z.d.). Cafeïne. https://www.voedingscentrum.nl/encyclopedie/cafeine.aspx
- Voedingscentrum. (z.d.-b). Eten als je borstvoeding geeft. https://www.voedingscentrum.nl/nl/zwanger-en-kind/borstvoeding-en-flesvoeding/borstvoeding-geven/eten-tijdens-de-borstvoeding.aspx#wat_kan_ik_beter_niet_of_minder_nemen
