Pijn bij borstvoeding: waarom het gebeurt en wat je eraan kunt doen
Heb je pijn bij het geven van borstvoeding? Je bent niet de enige. Borstvoeding kan een waardevolle en bijzondere ervaring zijn, maar het is niet altijd vanzelfsprekend en pijnloos. Het goede nieuws is dat je meestal iets kunt doen om het ongemak te verlichten of te voorkomen. Of je nu kiest voor borstvoeding, kolven, flesvoeding, afgekolfde melk of een combinatie daarvan. Er bestaat geen juiste of foute manier om je baby te voeden. Hoewel borstvoeding een mooie manier kan zijn om de band met je baby te versterken, geld kan besparen en gezondheidsvoordelen biedt voor zowel ouder als kind, ervaren veel vrouwen ook uitdagingen. Voor sommigen hoort pijn daar soms bij.
Wat zijn de meest voorkomende oorzaken van pijn bij borstvoeding en hoe kun je daar het beste mee omgaan? We vroegen het aan lactatiekundige en borstvoedingsexpert Lucy Clark.
Veel voorkomende ongemakken bij borstvoeding
Van tepelkloven tot een stijve nek, borstvoeding kan gepaard gaan met allerlei dingen, vooral in de eerste dagen (om nog maar te zwijgen over het feit dat de zorg voor baby's in het algemeen zijn tol eist van ons lichaam!)
Er zijn een aantal oorzaken, maar gelukkig kunnen de meeste problemen eenvoudig worden voorkomen of behandeld. Daarover later meer.
Tepelirritatie en pijn
Droge, gebarsten en pijnlijke tepels zijn de meest voorkomende complicatie bij vrouwen die borstvoeding geven, vooral in de eerste week.2,3 Pijnlijke tepels zijn ook de meest voorkomende reden waarom vrouwen stoppen met borstvoeding geven.2
Pijnlijke tepels kunnen verschillende oorzaken hebben, waaronder:2-6
- Problemen met aanleggen. Als je baby niet goed aanlegt, kan zijn tong of gehemelte tegen je tepel schuren. Dit komt vaak voor in de eerste dagen van de borstvoedingsperiode, maar met goede ondersteuning is het te voorkomen.2-4
- Tongriempje. Hierbij is het stukje weefsel dat de tong met de mondbodem verbindt korter, strakker of gewoon minder rekbaar dan normaal. Dit bemoeilijkt het aanleggen en voeden. De tepel kan worden platgedrukt in de mond van je baby, wat kan leiden tot beschadiging.2,3,5
- Vastklemmen of bijten. Sommige pasgeboren baby's kunnen zich vastklemmen tijdens het voeden, soms vanwege een snelle melkstroom. Baby's die tandjes krijgen, kunnen zich ook vastklemmen of bijten om pijnlijk tandvlees te verzachten.6
“Blebs”, oftewel tepelblaren, zijn een andere mogelijke oorzaak van pijn (meestal ontstaan door overproductie van melk of kolven). Ze zien eruit als kleine witte vlekjes op de tepel en kunnen erg pijnlijk zijn.
Pijn en gevoeligheid op de borst
Pijn en gevoeligheid op de borst kunnen vaak voorkomen tijdens het geven van borstvoeding. Dit kan komen door:7
- Borstverzadiging. Als je borsten warm, hard en pijnlijk zijn, zijn ze misschien gezwollen (overvol). Dit kan op elk moment gebeuren, maar komt het vaakst voor bij de overgang van colostrum (de eerste melk) naar rijpe melk en bij plotselinge veranderingen in je borstvoedingsroutine.7-9
- Verstopte melkkanaaltjes. Een verstopt melkkanaaltje kan aanvoelen als een klein, gevoelig knobbeltje in je borst.7,10
- Mastitis. Als een verstopt kanaaltje niet wordt behandeld, kan dit leiden tot mastitis. Hierbij raken je borsten ontstoken, warm en gevoelig. Hierdoor kun je je erg beroerd voelen met griepachtige symptomen.7,11
- Borstabces. Als mastitis niet wordt behandeld, kan dit leiden tot een borstabces dat dringend moet worden behandeld.7,11
- Toeschietreflex. Tijdens het geven van borstvoeding zorgt het hormoon oxytocine voor de zogenoemde toeschietreflex. Daarbij trekken de spiercellen in je borst samen als reactie op het zuigen van je baby, waardoor de melk naar je tepels stroomt. Dit proces kan bij sommige vrouwen met pijn in de borsten gepaard gaan.
Algemene pijn tijdens het geven van borstvoeding
Naast plaatselijke pijn in de borsten, kan het dagelijks urenlang dragen of vasthouden van je baby je spieren zwaar belasten. Het komt daarom vaak voor dat nieuwe ouders last hebben van gespannen spieren en pijn in hun schouders, nek en rug.15-17
Lucy legt uit dat mensen die borstvoeding geven soms pijn in de borstkas of borstspieren kunnen ervaren, bijvoorbeeld door opgebouwde spanning bij het anticiperen op een pijnlijke voeding, of doordat ze langere tijd in een oncomfortabele houding zitten tijdens het voeden.
Hoe verlicht je pijn bij borstvoeding
Pijn in de borst en pijnlijke spieren kunnen je gemoed beïnvloeden, vooral als je slapeloze nachten hebt en al het andere dat komt kijken bij het krijgen en verzorgen van een nieuwe baby. Er zijn een aantal tips en trucs om je te helpen het ongemak tijdens de borstvoeding onder controle te houden en te verlichten.
Zo verzacht je pijnlijke tepels
Als je pijnlijke tepels veroorzaakt worden door problemen met aanleggen, is het belangrijk om zo snel mogelijk met je verloskundige, gynaecoloog of borstvoedingsdeskundige te praten.3 Zij kunnen je helpen om de juiste houding en techniek te vinden om borstvoeding te geven zonder pijn te veroorzaken.3
Er zijn veel crèmes en sprays die gebruikt kunnen worden bij borst- en tepelverzorging. Deze helpen echter niet de oorzaak aanpakken en het is belangrijk om te weten dat ze sommige allergische reacties bij jou of je baby kunnen veroorzaken.4 Je kunt een borstvoedingsdeskundige om advies vragen over welke producten het beste zijn.
Verlichting van pijn in de borsten
Als je last hebt van pijn in de borsten als gevolg van stuwing, kan het helpen om je baby zo vaak en zo lang te voeden als hij of zij wil. Als je meer melk produceert dan je baby wil, kun je proberen een klein beetje melk met de hand af te kolven totdat je verlichting voelt.2,7 “Teveel afkolven kan je voorraad verhogen en eventuele problemen verergeren", zegt Lucy.
Koude kompressen aanbrengen op je borsten tussen de voedingen door, een warme douche nemen vlak voor het voeden (om de melk te laten stromen) en het innemen van vrij verkrijgbare ontstekingsremmers zoals ibuprofen in de aanbevolen dosis kan de pijn ook verlichten.2,7,8
Vermoed je dat de pijn komt door een verstopt melkkanaal, mastitis of een abces? Blijf dan borstvoeding geven, want stoppen kan de klachten verergeren. Neem daarnaast contact op met je verloskundige of een borstvoedingsspecialist voor advies en passende behandeling.2,7,10
Hoe verlicht je lichaamspijn na het geven van borstvoeding?
Je houding is het eerste waar je aan moet denken als je last hebt van een pijnlijke nek, rug en schouders tijdens of na het geven van borstvoeding.
Voordat je begint met voeden, moet je ervoor zorgen dat je in een comfortabele houding zit of ligt. Kussens achter je rug of onder je armen voor extra steun kunnen helpen, maar Lucy's advies is om kussens pas te gebruiken als je baby is aangehaakt.18 “Kussens gebruiken voordat je bent aangehaakt kunnen de hoek beïnvloeden waaronder de baby aan de borst komt, wat meer problemen kan veroorzaken.”
Algemene tips voor tepel- en borstverzorging
Andere dingen die je kunt doen om je tepels en borsten te verzorgen tijdens het geven van borstvoeding zijn:3,19
- Je tepels laten drogen na het voeden voordat je je aankleedt.
- Na elke voeding je borstkompressen verwisselen.
- Gebruik geen zeep, want dit kan je huid uitdrogen.
- Draag een katoenen borstvoedingsbeha zonder beugel en comfortabele kleding.
- Blijf gehydrateerd en eet evenwichtig (drink elke keer als je borstvoeding geeft en eet als je honger hebt) om een goede gezondheid van je huid te ondersteunen.
Tot slot: borstvoeding hoort niet pijnlijk te zijn
Tepel- en borstpijn komt vaak voor tijdens het geven van borstvoeding, maar dat betekent niet dat het er gewoon bijhoort. Pijn is een signaal dat er iets niet goed gaat en er is vrijwel altijd iets aan te doen. We hopen dat de tips en informatie in dit artikel je helpen om met meer vertrouwen en comfort te voeden.
Onthoud: als borstvoeding voor jou niet goed voelt of anders loopt dan je had gehoopt, is dat helemaal oké. Schakel op tijd hulp in van een lactatiekundige of andere deskundige. Je hoeft het niet alleen te doen.
Wil je meer weten over borstvoeding? Bekijk ons artikel over alles wat je moet weten over borstvoeding.
Disclaimer: het advies in dit artikel is alleen ter informatie en sommige informatie geeft de ervaringen van anderen weer en mag niet in de plaats komen van medische zorg. Raadpleeg je huisarts of zorgverlener voordat je behandelingen of remedies probeert.
- Binns, C., Lee, M., & Low, W. Y. (2016). The long-term public health benefits of breastfeeding. Asia Pacific Journal of Public Health, 28(1), 7-14. https://journals.sagepub.com/doi/abs/10.1177/1010539515624964
- Dennis, C. L., Jackson, K., & Watson, J. (2014). Interventions for treating painful nipples among breastfeeding women. Cochrane Database of Systematic Reviews, (12). https://www.cochranelibrary.com/cdsr/doi/10.1002/14651858.CD007366.pub2/abstract
- Brimdyr, K. (2004). Pain reduction and treatment of sore nipples in nursing mothers. The Journal of perinatal education, 13(1), 29e35. https://connect.springerpub.com/content/sgrjpe/13/1/29
- Amir, L. H., & Bearzatto, A. (2016). Overcoming challenges faced by breastfeeding mothers. Australian family physician, 45(8), 552-556. https://search.informit.org/doi/abs/10.3316/informit.243363681828947
- Tomori, C. (2022). Overcoming barriers to breastfeeding. Best Practice & Research Clinical Obstetrics & Gynaecology, 83, 60-71. https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S1521693422000190
- Li, R., Fein, S. B., Chen, J., & Grummer-Strawn, L. M. (2008). Why mothers stop breastfeeding: mothers' self-reported reasons for stopping during the first year. Pediatrics, 122(Supplement_2), S69-S76. https://publications.aap.org/pediatrics/article-abstract/122/Supplement_2/S69/29429/Why-Mothers-Stop-Breastfeeding-Mothers-Self
- Leung, S. S. (2016). Breast pain in lactating mothers. Hong Kong Medical Journal, 22(4), 341. https://www.hkmj.org/system/files/hkmj154762.pdf
- Giugliani, E. R., Caiaffa, W. T., Vogelhut, J., Witter, F. R., & Perman, J. A. (1994). Effect of breastfeeding support from different sources on mothers' decisions to breastfeed. Journal of human lactation, 10(3), 157-161. https://journals.sagepub.com/doi/abs/10.1177/089033449401000310
- Mangesi, L., & Zakarija‐Grkovic, I. (2016). Treatments for breast engorgement during lactation. Cochrane Database of Systematic Reviews, (6). https://www.cochranelibrary.com/cdsr/doi/10.1002/14651858.CD006946.pub3/abstract
- Mitchell, K. B., & Johnson, H. M. (2022). Breast conditions in the breastfeeding mother. In Breastfeeding (pp. 572-593). Elsevier. https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/B978032368013400016X
- Omranipour, R., & Vasigh, M. (2020). Mastitis, breast abscess, and granulomatous mastitis. Diseases of the Breast during Pregnancy and Lactation, 53-61. https://link.springer.com/chapter/10.1007/978-3-030-41596-9_7
- Kelleher, C. M. (2006). The physical challenges of early breastfeeding. Social Science & Medicine, 63(10), 2727-2738. https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0277953606003376
- World Health Organization. The physiological basis of breastfeeding. In: Infant and Young Child Feeding. Geneva: World Health Organization; 2009. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK148970/
- Kronborg, H., Harder, I., & Hall, E. O. (2015). First time mothers' experiences of breastfeeding their newborn. Sexual & Reproductive Healthcare, 6(2), 82-87. https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S1877575614000536
- Biviá-Roig G, et al. Biomechanical analysis of breastfeeding positions and their effects on lumbopelvic curvatures and lumbar muscle responses. Appl Ergon. 2023;110:104029. https://doi.org/10.1016/j.apergo.2023.104029
- Aburub A, et al. Nursing mothers’ experiences of musculoskeletal pain attributed to poor posture during breastfeeding: A mixed methods study. Breastfeed Med. 2022;17(11):926–31. https://doi.org/10.1089/bfm.2022.0105
- Ojukwu CP, et al. Breastfeeding-related neck pain: Prevalence and correlates among Nigerian lactating mothers. Int Health. 2023;15(4):383–8. https://doi.org/10.1093/inthealth/ihac050
- Woods, A., Dykes, F., & Bramwell, R. (2002). An intervention study using a breastfeeding positioning and attachment tool. Clinical effectiveness in nursing, 6(3-4), 134-142. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1361900402001115
- Karimi, F. Z., Sadeghi, R., Maleki-Saghooni, N., & Khadivzadeh, T. (2019). The effect of mother-infant skin to skin contact on success and duration of first breastfeeding: A systematic review and meta-analysis. Taiwanese Journal of Obstetrics and Gynecology, 58(1), 1-9. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1028455918302766
